KGU News >>Người KGU >>Chúng ta
KGU Tạo bài viết  
Thứ tư 11 Tháng mười hai. 2013

KHI DÂN “CÃI CỌ” NGHE GIẢNG VỀ VẬT LÝ HẠT NHÂN HIỆN ĐẠI…




Tác giả: Meomun

 (Với lòng ngưỡng mộ chân thành từ một người thuộc lớp đàn em đến các anh chị khoa Lý KGU)

Tháng trước, mình có đọc trên web KGU bài thơ “Bạch Dương”, tác giả là một nhà vật lý, đồng nghiệp của giáo sư Đào Tiến Khoa. Sau khi post lên, bài thơ nhanh chóng nhận được sự đồng cảm của nhiều người KGU. Mọi người bình luận rôm rả và câu chuyện đi đến nhận định những nhà vật lý là những người đa cảm và giàu tâm hồn nhất.  Nữ Đại sứ Huyền thì trích dẫn để khẳng định vật lý là môn khoa học tự nhiên lãng mạn nhất trong các môn khoa học cơ bản, cái nhìn của vật lý là cái nhìn chính xác nhưng đôi mắt của vật lý là đôi mắt thi vị và lãng mạn…

 

Suy ra từ người KGU thì cũng thấy quá đúng. Tuy các nhà vật lý lúc nào cũng luôn bận rộn, nhưng dấu ấn về trí tuệ, sự bay bổng và lãng mạn của họ trên văn đàn KGU góp phần đáng kể để trang web KGU có gì đó đặc biệt với bạn bè.  Người KGU vẫn nhớ những bài thơ tình của giáo sư Mai Xuân Lý xốn xang một thời trai trẻ với “lá Klion xanh xanh”, với biển không còn màu xanh khi vắng bóng “em”. Rồi những câu thơ như dòng phù sa lặng lẽ mà sâu nặng bồi đắp bến bờ của “Đệ Nhất Lục Bát” Đỗ Khắc Tuấn, những câu thơ rất trẻ trung, yêu đời “lao xao cuộc sống” của anh Dương Mạnh Cơ. Anh Đặng Thanh Lương bâng khuâng “thời gian” với những “cảm nhận đầu đời” về tháng ngày trong trẻo đã qua với những “Bé”, những “Mây” và cả khoảng lặng xao xuyến “Helsinki những ngày nắng ấm” và trong những ngày thảm họa hạt nhân Nhật Bản vẫn lung linh hình ảnh “một loài hoa dại” vươn lên trong nắng xuân... Những hồi ức sinh động về “cái thuở ban đầu lưu luyến”, hay là “chuyện tình Kommunalnik” của anh Trần Quý Huy, mà anh chị em vẫn quen gọi thân mật là anh Khửu, tiếc là anh dạo này núp hơi kỹ. Còn một trong hai tác giả của “những vần thơ tình ngô ngọng thời sinh viên” cũng là dân vật lý chính gốc - giáo sư Nguyễn Hoàng Lương, một người nhìn có vẻ rất khô khan và nghiêm khắc.  Xuất hiện có một chút xíu từ thuở hồng hoang mới lập web là chị Nguyễn Quê Hương, cô gái hiếm hoi trong làng toán lý, nhưng bài viết của chị về bạn bè cùng khóa, với văn phong đặc biệt mà chắc chắn chị được thừa hưởng từ người cha, nhà văn Nguyễn Thành Long làm mình nhớ mãi, rất mong được tiếp tục đọc những dòng viết của chị.  Mình rất ấn tượng với những bài viết rất giàu thông tin và đáng suy ngẫm nhưng không kém duyên dáng và cả hài hước của anh Phan Thanh Diện, chuyên gia Liên Xô học- Nga học của KGU, của một người đọc nhiều biết rộng như anh Ngô Văn Mơ (Văn)- dân Vật lý KGU duy nhất mà mình được hân hạnh "quen biết" từ thuở mình còn là sinh viên, rồi giáo sư Đào Tiến Khoa, anh Phạm Văn Hoài với bài viết về VL76 với chân dung rõ nét của từng người trong khóa, tóc dài, quần loe, chịu chơi mà học giỏi, tài hoa. Tất cả họ đều là dân vật lý KGU mình đấy thôi! Họ tài hoa quá, làm đôi khi mình cũng ước ao, giá mà mình có chút xíu tố chất của họ. Nhưng chỉ “đôi khi” thôi, vì nếu có được trí thông minh như họ thì mình cũng chẳng dám dấn thân và hy sinh cho khoa học được như họ!  Thời phổ thông, chả hiểu sao mà càng học lên thì mình lại rơi vào chuyển động "dốt dần đều" với các môn tự nhiên, nên vật lý cũng là nỗi ám ảnh của mình vào cuối cấp Ba. Vì thế, những ai giỏi  toán, giỏi Lý cũng gợi cho mình một cái gì đó bí ẩn và sự khâm phục.

 

Đêm hôm trước, chừng 2 h sáng mình lên mạng thấy email của chị Phương Thoa thông báo về seminar của giáo sư Đào Tiến Khoa,được tổ chức vào 8 h sáng hôm sau ở Đại Học Sư Phạm TP HCM, chủ đề về “Origins of elements”. Lúc đầu, mình lơ đãng vì thấy nó quá xa lạ với sở thích cá nhân, có nghe cũng chả hiểu gì mà cũng chẳng cần thiết cho cái cần câu cơm- nghề nghiệp của mình. Nhưng rồi mình chợt nghĩ hay là cứ thử nghe xem, lại có dịp được chiêm ngưỡng “nhân tài Đất Việt” tận mắt nữa!

 

Thế là sáng sớm hôm sau, mình lấy can đảm đến hội trường Đại Học Sư Phạm, nơi GS Khoa sẽ có buổi seminar. Hiểu nỗi “sượng sùng” của người ngoại đạo như mình trong một seminar chuyên ngành, GS trấn an: “Yên tâm đi, chắc em hiểu được 50%!!! Mà tới chỗ nào không hiểu hay không muốn nghe nữa thì cứ việc ra về! Đây không hẳn là một seminar, mà là một buổi gặp gỡ thân mật với các sinh viên, nghiên cứu sinh thôi!”

Mình mang theo cái e dè của người ngoại đạo bước vào hội trường. Xung quanh mình toàn là các bạn trẻ, rất trẻ, thế mà nhiều bạn đang là nghiên cứu sinh. Một tình cờ thú vị là mình gặp lại bạn cũ, PGS- TSKH Lê Văn Hoàng, là người tổ chức seminar này. Bạn Hoàng người Huế, nói năng vẫn duyên dáng, nhỏ nhẹ, rất Huế như ngày xưa, ngày mà bọn mình “lác cả mắt” khi được học cùng với một người vừa đi thi Olympic vật lý ở Bulgary về. Hơi xấu hổ là mình phải hỏi nhỏ anh Khoa là “ai thế, em nhìn thấy quen quen”, còn bạn thì đọc rõ cả họ tên mình, đúng là trí nhớ của nhà vật lý!  GS Khoa nhìn quanh và hỏi mình: “- Chị Thoa có đến không? Có khi “bà ấy” chỉ gửi mail thông báo thôi chứ chẳng tới đâu nhỉ!”  

 

Chắc tại anh Khoa nhắc quá nên bài giảng bắt đầu được một lúc thì thấy chị Thoa đi vào. Từ trên bục giảng, mình thấy anh Khoa cười rạng rỡ. Rồi trong bài giảng, thỉnh thoảng anh Khoa lại chêm vào vài câu trêu chị Thoa, kiểu như: “- Cái này chắc bà Thoa biết rõ” ,  hay là “phải thế không chị Thoa?”, làm sinh viên hết thảy quay đầu lại nhìn xuống bàn cuối, nơi chị Thoa đang ngồi nghe chăm chú như một sinh viên.

Hóa ra bài giảng của GS Khoa không chỉ về “origins of elements” như trong email thông báo, mà còn về lịch sử vật lý hạt nhân hiện đại, phần này thì mình hiểu gần hết (!!!) vì tóm tắt về tiểu sử của các nhà bác học từ thời Pitagor, Galie, Copecnic… cho đến một số nhà vật lý hạt nhân hiện đại, nhưng đến phần các học thuyết của họ thì mình mải mê xem ảnh và…thử kiểm tra lại trình độ tiếng Anh của mình, vì bản trình bày Powerpoint cũng bằng tiếng Anh. Buồn cười, mình thấy có cụm từ như “the heart of the matter”, chắc chắn dân học luật như mình chỉ biết “matter” là “vấn đề”, nhưng đến khi anh Khoa giảng (bằng tiếng Việt và nhiều khi chen lẫn tiếng Anh vì nhiều thuật ngữ khó tìm ra từ tương ứng bằng tiếng Việt) thì mình mới hiểu “matter” còn có nghĩa là “vật chất”, và “the heart” không chỉ có nghĩa là “trái tim” mà còn có nghĩa là “trung tâm”, hihi.

 

Mình cũng thích phần về lịch sử tạo thành vũ trụ và nguồn gốc các nguyên tố, vì GS Khoa giảng rất sinh động và cuốn hút.  GS sử dụng hình ảnh minh họa và tóm tắt các ý chính rất rõ ràng, nên các bạn trẻ rất chăm chú lắng nghe và có vẻ hiểu bài, mình đoán thế. Thỉnh thoảng GS ngừng lời, hỏi xem có ai biết khái niệm này chưa, nghe đến cái tên này chưa! Đến “Hubble” thì mình cũng hòa theo tiếng “có ạ” của vài bạn sinh viên, vì mình cũng biết được “Hubble telescope” là mang tên một nhà vật lý học người Mỹ, hihi! Có lúc GS cũng hơi thất vọng khi thấy các bạn trẻ lắc đầu, GS quay sang trách nhẹ TS Hoàng “Cái này phải hỏi thầy Hoàng tại sao thôi!” Còn mình, mình bị cuốn hút vào những hình ảnh minh họa thật đẹp về những red-giants, super-giant, “Supernova” và “Crap Supernova” với đủ màu sắc được ghi nhận qua những ống kính viễn vọng hiện đại nhất. Mình mơ màng nghĩ tới những ngôi sao khổng lồ khi kết thúc vòng đời của mình thì tạo ra những vụ nổ supernova mà đến khi ở trái đất nhìn thấy được qua những ống kính viễn vọng thì quá trình đó đã xảy ra trước đó cả ngàn năm.

(ảnh trên slide về "Crab Supernova", có hình con cua thật!)

Cả khi “chết” đi rồi, sau tiếng nổ “bùng” kéo dài hàng bao nhiêu năm thì những siêu sao mới đó lại bắt đầu một quá trình mới, một quá trình tái tạo năng lượng, bởi vật chất không ngừng chuyển động, như lời GS Khoa nói. Đang nghe GS Khoa giảng, mình lại nhớ đến câu thơ của nhà thơ Hoàng Nhuận Cầm “trong tiếng thở của thời gian rất khẽ” và tự hỏi không biết nhà thơ có được nghe giảng về khái niệm tương đối và tuyệt đối của không gian-thời gian trong vật lý hiện đại không!!! Mình ấn tượng đoạn GS Khoa kể về cô thực tập sinh Jocelyn Bell và phát hiện của cô về “pulsar” (mà mình hiểu một cách văn vẻ là “mạch đập của ngôi sao”, chả biết đúng không), nhưng cuối cùng người đoạt giải thưởng Nobel năm 1974 không phải là cô ấy, mà là người thầy của cô. Sự kiện đó cũng đã làm dấy lên những ý kiến phản đối trong giới chuyên môn lúc bấy giờ về sự bất công và phân biệt đối xử. Còn GS Khoa cũng hài hước: “- Thì sinh viên mới là người ngồi gặm bánh mì, uống Cola-cola dài dài để theo dõi thí nghiệm chứ ông thầy thì chỉ lâu lâu đến xem qua tình hình thế nào thôi!” khiến sinh viên đang nghe đều cười rộ lên vui vẻ.

 

GS cũng chia sẻ về những đam mê, những khao khát của người làm công tác khoa học trong chặng đường gian khổ kiếm tìm lời giải liên quan đến bản chất của những hiện tượng, những hy sinh và niềm hạnh phúc khi thành công, dù chỉ là ban đầu và trước mắt chúng ta, điều chưa biết thì mênh mông còn điều đã biết luôn hữu hạn. Qua trao đổi của GS với TS Hoàng lúc chưa bắt đầu hội thảo, mình biết là GS đã có được 1 học trò “ruột” rất có năng lực là em Lộc, người được xem như sẽ tiếp bước con đường của GS. Hàng năm, ngoài công việc chính ở Viện Năng Lượng Nguyên Tử, GS còn tham gia công tác giảng dạy, đào tạo, hướng dẫn nghiên cứu sinh. Mình cũng hiểu sơ qua về những khó khăn, những ưu tư của các thầy trong việc đào tạo thế hệ kế thừa ở môi trường Việt Nam, nhất là ở những môn khoa học cơ bản.

Mình dự kiến chỉ ngồi nghe bài giảng của GS Khoa đến chừng 9.30 thì quay về công ty để làm việc, nhưng mình cũng như các sinh viên, cũng quên luôn khái niệm thời gian (mà vừa được nghe thầy giảng qua) để ngồi nghe đến gần hết buổi sáng một cách hào hứng. Qua bài giảng, mình cũng cảm thấy là các nhà vật lý từ ngàn xưa quả thật đã rất lãng mạn với những giấc mơ chinh phục các vì sao, chinh phục vũ trụ. Là một người KGU, mình rất tự hào khi nghe TS Hoàng giới thiệu về KGU-Moldova là nơi đã đào tạo GS Đào Tiến Khoa, một chuyên gia về vật lý hạt nhân hàng đầu và nhiều nhà vật lý có tên tuổi như GS Mai Xuân Lý, PGS Hoàng Dũng, Nguyễn Mạnh Đức…

 

Kết thúc seminar, mình “báo cáo” với GS Khoa là mình hiểu được 50%, nhưng là 50% của phần giới thiệu tóm tắt về các nhà bác học từ cổ chí kim thôi! Cám ơn GS Khoa!

 

(Chị Thoa:- Cho mình xin soft copy bài trình bày của Khoa nhé!)


Người post: VanNH

Ngày đăng: 11-12-2013 13:01






Xem 61 - 70 của tổng số 85 Comments



Từ: HuyenBT
12/12/2013 20:12:45

Mun giỏi quá! Từ trước đến gìờ tụi mình chỉ biết viết về hạt thóc, hạt gạo, hạt bưởi, hạt sen...mạnh tay hơn một tí thì viết hạt mồ hôi, hạt nước mắt, hạt đắng, hạt buồn. Hôm nay Mun cả gan, động vào Hạt Nhân. Nhanh chân lên, không thì nổ bây giờ!


Cảm ơn Mun đã thêm một lần khẳng định tài hoa của các anh khoa Lý KGU. Đọc bài của Mun thấy khó mà tách rời Физики và Лирики (câu chuyện muôn thuở). Bằng chứng là khi nghe nhà Vật Lý giảng về những tiếng nổ kéo dài bao nhiêu năm của các siêu sao, thì Mun lại mơ màng cảm thấy "tiếng thở của thời gian rất khẽ", người ta nói đến "the Heart" thì Mun lại chỉ ngồi nghĩ đến trái tim...


 Cảm ơn anh Khoa, đã tích tụ năng lượng, để Mun được nổ bùng!



Từ: Meomun
12/12/2013 18:53:19

@chị Tâm: Đọc còm của chị nhắc tới anh đang đi công tác "và chị lại chờ đợi như mọi lần", em MM lại thấy bóng dáng xe buýt số 508 trong thơ anh Lý tặng chị, được chờ đợi ai và được ai chờ đợi cũng thật là hạnh phúc. Em cũng chúc anh chị nhiều sức khỏe và luôn trẻ trung nhé! Sắp Xmas và năm mới 2014 rồi, châu Âu chắc lộng lẫy lắm chị nhỉ!


PS: MM chợt nhớ ra có một người chính gốc Vật Lý nhưng sau này lại chuyển sang ngành ...pháp lý và rất, rất thành công, chị Dương Thanh Mai. Thế đấy, người khoa Lý thì chuyển sang làm về luật thì dễ dàng, còn ngược lại, không biết có không, suy từ khả năng mình thì MM thấy chuyện đó nếu có thì cũng lãng mạn như hái sao trên trời, híc!  



Từ: Guest Ngọc Tâm
12/12/2013 17:58:47

Chao, có bài viết của Mèo Mun mà hôm nay chị mới đọc. Dạo này em ngủ kỹ quá, anh chị cứ nhắc luôn. <3
Không hiểu sao mỗi lần đọc phóng sự của em và nữ Đại Sứ Huyền là chị bị lôi cuốn đến mụ đi theo từng câu từng chữ. Bài nào cũng sâu sắc và đằm thắm. Hình như đọc bài viết của em, ta cảm thấy gắn bó hơn vớu KGU, như hiểu thêm những người bạn của chúng ta mà cả một thời trẻ trung, ta không có điều kiện biết đến hoặc chỉ biết đến rất lơ mơ . Như hồi xưa, bọn SV chị chỉ biết đến một Khoa rất lãng tử, rất giỏi tiếng Nga...nghĩa là rất " almater", một Đức say mê học đến nỗi không bị vi phạm luật :" không được xem phim TB của SQ", chỉ vì anh ấy chẳng bao giờ xem phim...
Hóa ra các bạn ấy đều là những nhà thơ, nhà khoa học tài giỏi và là nhà thuyết trình lôi cuốn nữa.
Lý luận của em về nguyên nhân của sự lãng mạn của các nhà VL KGU thật lôi cuốn. Có lẽ thuyết Tương Đối và với những định nghĩa không gian, thời gian có vẻ rất mơ hồ làm tâm hồn họ trở nên nên THƠ hơn.
Và anh chị như phát hiện ra: bạn Luật nào cũng viết bài hay như những người viết văn thực thụ. <3
Cám ơn em với bài phóng sự tuyệt vời. <3
Chị vừa gọi điện cho anh Lý, bảo vào ngay xem Mèo Mun đã tái xuất diễn đàn KGU.
Anh ấy đang đi công tác và chị lại chờ đợi như mọi lần. Mà dạo này anh ấy bận quá, ít vào trang. Chị tòan " đọc hộ".
Chị cũng phải đi rồi. Chúc Mèo Mun và cả nhà KGU những ngày cuối năm vui vẻ, hạnh phúc .



Từ: Meomun
12/12/2013 14:19:32

@Anh Diện: ý mèng ui, Người Khoa Lý này khiêm tốn quá! Hay là tại CBCT bị MM "điểm danh" trong bài nên phải thốt lên: ý mèng ui, hihi!  Mà các nhà vật lý cũng kỳ lắm đó anh CT ơi, nhiều khi đãng trí lắm, ông Newton (?) (hay là Faraday nhỉ, em cũng quên mất), còn khoét 2 lỗ ra vào cho chó và mèo, chả thông minh gì nhỉ!!!   


PS: MM đang nghĩ là chẳng phải vô lý khi người Khoa Lý KGU mình chọn nickname là Vờ Lờ nhỉ! Vờ lờ đi, không biết MM nó nhắc đến tên mình, làm MM lo không biết có phạm thượng gì không đây, hic!



12/12/2013 14:07:53

Ý mèng ui,


Là dân VL, người trong nhà, mà đến giờ nhờ một cô gái CC tôi mới biết VL có nhiều người tài hoa như vầy. 



Từ: Meomun
12/12/2013 11:24:46

@Anh Hiền: Đọc "còm" của anh mà MM không thể nhịn cười. Chợt nhận ra là đang ở công ty, MM chột dạ liếc xung quanh xem có ai tưởng mình có "vấn đề" gì không mà lại đang tự nhiên cười 1 mình. Đây chính là 1 điều mà MM thấy các bài viết của mình nó "thiêu thiếu": - sự hài hước, duyên dáng, dí dỏm.   



Từ: HienVC
12/12/2013 10:49:45

 


 


  Ngoài khía cạnh nghiêm túc trong nghiên cứu khoa học như chúng ta được biết, các nhà vật lý học nổi tiếng cũng là những triết gia và cũng không kém phần hài hước khi nói về mình và những phát minh nổi tiếng của mình.  Xin chứng minh qua các thí dụ cụ thể sau:


1.Chỉ có hai điều là vô hạn: vũ trụ và sự ngu xuẩn của con người, và tôi không chắc lắm về điều đầu tiên.


Only two things are infinite, the universe and human stupidity, and I'm not sure about the former.


Albert Einstein


2.Trả lời cho câu hỏi: những phát kiến thiên tài của ông xuất hiện thế nào. Albert Einstein trả lời :
- Rất đơn giản ! Tất cả các nhà bác học đều cho rằng điều đó không thể tồn tại, nhưng có một thằng ngu không đồng ý với họ và chứng minh được lý do tại sao.


3. Khi Ernest Rutherford được trao giải Nobel Hóa học do phát minh  lý thuyết về phân rã phóng xạ của hạt nhân nguyên tử, người ta hỏi ông : làm thế nào để một nhà vật lý như ông lại nhận được giải Nobel Hóa học . Giáo sư trả lời: 


- Tôi phải làm việc với các loại biến đổi đủ kiểu với thời gian biến đổi dài ngắn rất khác nhau, nhưng biến đổi nhanh nhất mà tôi được biết là biến đổi tại đây của bản thân tôi từ một nhà vật lý thành một nhà hóa học trong chớp mắt.


 


 


 


 


 


 


 


 



Từ: BaLX
12/12/2013 10:17:27

Bài của Meomun đã kéo theo nhiều ACE lâu nay kín tiếng trở về với "chợ" KGU. Anh em Vật lý toàn những người không những yêu nghề, giỏi nghề mà còn là những nhà thơ, nhà văn lãng mạng, trữ tình trên văn đàn, thơ đàn của WEB KGU.



Từ: Meomun
12/12/2013 08:25:25

Cám ơn GS Khoa, nhà thơ Việt Trì Đỗ Khắc Tuấn, nhà văn- LS Thông và em Cúc. MM chỉ muốn qua bài viết nhỏ này gửi đến các anh chị, không chỉ khoa Lý mà các khoa khác, niềm tự hào và ngưỡng mộ của MM đối với thế hệ đi trước. Tiếc là MM không đủ tài hài hước và không đủ duyên khi viết bài, điểm này thì MM phải cắp tráp dài dài theo những người như anh Huy- Khửu, sao họ nói đùa mà duyên thế, còn mình nói đùa xong chẳng làm ai cười mà còn phải giải thích mãi vì sợ hiểu lầm cái vụ 50%, hihi. 



Từ: KhoaDT
11/12/2013 23:18:26

Cám ơn MM đã có phóng sự PR về lecture của mình cho sinh viên SPHCM. Quả thật sáng hôm qua mình rất ngạc nhiên và mừng khi thấy Thoa và MM đến dự buôi nói chuyện với topic rất xa lĩnh vực của 2 người. Chắc vì vui nên thỉnh thoảng "tếu" trêu GS Thoa một chút xin được thứ lỗi nhé. Vào TPHCM lần này được gặp lại một số anh em bạn bè cũ thấy nừng quá. Tối nay ngồi với các anh Thắng (HT HCM), Khánh, H Dũng, Tường, chị Hiền... chuyện gẫu vui quá quên cả thời gian. Anh Thắng có nói đi nói lại là Hội KGU này nó đặc biệt và rất hay, có một không hai ở VN. Mình giơ cả 2 tay đồng ý với ý kiến đó. Chỉ giao lưu online với các ace nhiều lúc sảng khoái tinh thần và cảm thấy vui trẻ lại bao nhiêu. 





Tổng số bài và comment post theo từng khoa

KhoaBài viếtComment
Sinh 563 9482
387 2824
Hóa 882 9765
Luật 721 11647
Toán 66 376
Kinh tế 4 108
Câu Lạc Bộ 30 1
NCS 3 70
Bạn bè 197 1189
Dự bị 0 0
Ngôn ngữ 2 2

10 người post bài nhiều nhất

UserSố bài viết
TungDX 289
NghiPH 306
NgocBQ 130
ThaoDP 108
CucNT 123
CoDM 88
PhongPT 73
HaiNV 93
LiTM 85
MinhCK 70

10 người comment nhiều nhất

UserComment
Guest 7169
NghiPH 3219
LiTM 1879
HaiNV 1853
KhanhT 1743
CucNT 1718
TungDX 1565
ThanhLK 1545
VanNH 1441
ThoaNP 1257
s